آشپزی سنتی ایرانی؛ هنر و فرهنگی دیرینه

غذا و روش پخت آن یکی از مواردی است که در مطالعه فرهنگ و تمدن مورد بررسی قرار می گیرد. نوع خوراک مردم در طول تاریخ و در نواحی مختلف هم چون زبان و خط آنان حفظ شده و تا به امروز مورد استفاده قرار گرفته است. کشور ایران نیز همانگونه که دارای تنوع آب و هوایی و جفرافیایی می باشد، دارای تنوع غذایی زیادی هم هست. هر استان با توجه به نوع اقلیم دارای غذاهایی متناسب با همان خطه است و از انواع آشپزی سنتی ایرانی بهره می برد. بی شک با توسعه ارتباطات و تبادل اطلاعات و آشنایی مردم با آداب و رسوم مختلف و عادات غذایی در دیگر کشورها ذائقه افراد دست خوش تغییرات شده و جاذبه ای در نسل جوان برای استفاده از غذاهای فرنگی ایجاد شده است. اما جایگاه غذاهای سنتی و ویژگی ها و خواص مفید آن ها انکارناپذیر بوده و باعث حفظشان در برنامه غذایی خانواده ها می باشد.

آشپزی سنتی ایرانی به طور کلی به غذاهایی اطلاق می شود که سال های کهن در این سرزمین طبخ می شده و سینه به سینه به نسل بعد منتقل شده است. این غذاها دارای ویژگی های زیر بوده اند:

- غذاهایی که با مواد اولیه طبیعی طبخ می شدند.

- دارای تاریخچه طولانی به عنوان حافظ سلامت بوده اند.

- به لحاظ محتوای مواد مغذی، کامل و غنی بوده اند.

- حاوی مواد ساده و اساسی در برنامه غذایی بوده اند. مانند: گوشت قرمز و گوشت پرندگان، تخم مرغ، غلات کامل، ماهی، حبوبات، سبزی جات، میوه ها، مغزه، دانه ها و چربی ها.

حال از جمله ویژگی های غذاهای سنتی ایرانی به موارد زیر اشاره می کنیم:

- کامل بودن آن ها به لحاظ شمول گروه های مختلف غذایی.

- سازگار بودن آن ها با نوع اقلیم و آب و هوای منطقه.

- رعایت تعادل مزاج و طبع در غذاها.

- اختصاص زمان طولانی برای پخت غذا و به اصطلاح جا افتادن آن.

- استفاده از مواد تازه و سالم.

- استفاده از چاشنی ها و ادویه های مختلف برای ایجاد تنوع در طعم و رنگ و بوی غذاها.

- دسته بندی متنوع غذاها در گروه هایی چون: آبگوشت ها، خورش ها، کباب ها، خوراک ها، پلوها، چلوها و ...

- تاکید بر مصرف انواع  گروه های غذایی سازگار با هم در هر وعده غذایی.

و شاید صدها ویژگی دیگر که در پس تنوع بالای گونه های غذایی در ایران از ذهن نویسنده به دور بماند. به هر حال همه این عوامل دست به یکدیگر داده اند تا غذاهای ایرانی در سطح بین المللی جایگاه منحصر به فردی داشته باشند. حال آنکه با وجود تغییرات فرهنگی و شیوه زندگی مردم، ذائقه افراد دچار تغییر شده است و غذاهای فرنگی به سفره ما راه پیدا کرده اند. به همین ترتیب ما نیز باید سعی کنیم تا از این میراث کهن خود نگهداری کرده و آن را به جهانیان معرفی کنیم. زیرا فرهنگ و جامعه ای پویا خواهد بود که با دیگران به تبادل بپردازد.

با دور شدن برنامه غذایی ایرانیان از آشپزی سنتی ایرانی مشکلات و بیماری های زیادی رو به افزایش هستند. بیماری هایی نظیر انواع سرطان، بیماری های قلبی و عروقی، فشار خون، قند خون و ... که در صدر آن ها چاقی می باشد. وجود قند ها و چربی های فراوان در فست فود ها و کم تحرکی جامعه علت اصلی این موضوع است.

پس با آگاه سازی جامعه در مورد غذایی که مورد مصرف قرار می دهند، عزیزان خود را به سلامتی دعوت کنیم.